Archiwum Wschodnie
zostało powołane w listopadzie 1987 jako niezależna instytucja społeczna skupiająca kilkadziesiąt osób, mająca dokumentować przemilczaną i zafałszowaną „wschodnią” przeszłość. Utrzymywało się ze składek społecznych i dotacji przekazanych przez „podziemne” struktury naukowe: Komitet Kultury Niezależnej, Społeczny Komitet Nauki i inne.
Legalną działalność dokumentacyjno-archiwalną archiwum rozpoczęło w roku 1990, po zarejestrowaniu Fundacji Archiwum Wschodniego. Początkowo posiadało oddziały terenowe m.in. w Poznaniu (Archiwum Zachodnie), Wrocławiu, Białymstoku, Lublinie oraz przedstawicieli za granicą (Londyn, Moskwa, USA i Kanada).
Najważniejsza część zbiorów AW dotyczy historii Kresów Wschodnich II RP, losów obywateli polskich w ZSRR i pod okupacją sowiecką oraz przesiedleń po II wojnie światowej. Specjalne miejsce zajmują źródła zawierające informacje o obywatelach polskich prześladowanych przez ZSRR w latach 1939–56 (rozstrzelanych, deportowanych, internowanych, więzionych w łagrach, wcielonych do Armii Czerwonej).
